วิธีการใช้ เข็มทิศ #1-การใช้งานเฉพาะ เข็มทิศ อย่างเดียว

วิธีการใช้ เข็มทิศ #1-การใช้งานเฉพาะ เข็มทิศ อย่างเดียว

สำหรับบทความนี้ผมได้เรียบเรียงจากเว็บไซด์คุณ kjetikj@astro.uio.no ตามที่ได้ให้เครดิตไว้นะครับ คิดว่าเขาเขียนได้แจ่มแจ้งมาก เรียกว่านักเดินป่าสมัครเล่นแบบผมก็ยังเข้าใจได้ไม่ยาก เลยเลือกมานำเสนอ แต่ก็จะเสริมส่วนต่าง ๆ ของไทยไปด้วย ทั้งนี้มาจากอีเมล์ของคุณ"ลุง" ที่บอกว่าหาเนื้อหาวิธีการใช้ เข็มทิศ ในเว็บเมืองไทยยากจัง ก็เลยทำตามคำขอท่านผู้อ่าน

สำหรับในเมืองไทยนั้นผมว่า เข็มทิศ มักใช้ในแวดวงทหารมากกว่านะครับ มีนักท่องเที่ยวใช้กันไม่เยอะ เพราะเส้นทางในเมืองไทยสั้นและส่วนใหญ่ไม่ได้วกวนนัก แต่อนาคตล่ะก็มีคนใช้เยอะขึ้นแน่นอน ตามพรรษาของนักท่องเที่ยวเดินป่าที่เมื่อแก่กล้าขึ้น ก็เริ่มอยากออกสำรวจในเส้นทางใหม่ ๆ แบบผจญภัยนิดหน่อยบ้าง ถึงตอนนั้นทั้ง แผนที่ ทั้ง เข็มทิศ ได้ใช้กันแน่นอน เพราะเดินแบบนั้นสนุกไปอีกแบบหนึ่ง อช.ในเมืองไทยที่ผมว่าน่าจะลองไปเดินแบบนี้ได้ก้คือ อช.สามร้อยยอด ซึ่งมีบรรยากาศเหมาะสม เดินยังไงก็คงพอออกจากป่าได้ เรียกว่ากำลังสนุก สำหรับในตอนแรกนี้เขาบอกว่าเป็นบทเรียนที่ง่ายมาก ๆ แต่ว่าก็เป็นพื้นฐานนั่นแหละ รู้แค่บทนี้ยังไม่พอสำหรับคนที่จะเดินทางเข้าป่าไปไหนต่อไหนโดยปลอดภัยหรอก ต้องตามอ่านไปเรื่อย นะ อิอิสิ่งแรกที่คุณต้องเรียนรู้ให้ชัวร์ ๆ ก่อนคือทิศทาง อย่าพึ่งบอกว่าเกิดมาฉันก็รู้ทิศเหนือใต้แล้วนายโอบีวัน แต่ต้องรู้ให้จริง ๆ เหนือ ใต้, ตะวันออกและก็ ตะวันตก ลองดูที่รูป ทิศเหนือเป็นทิศที่สำคัญ และมักใช้เป็นหลักในการหาทุกสิ่งต่อ ๆ ไปโดย เข็มทิศ มี เข็มทิศ อยู่หลายแบบ บางแบบใช้ทาบกับแผนที่ บางแบบก็วางบนฝ่ามือ ไม่ก็ติดที่หัวแม่โป้ง เข็มทิศ แบบติดกับนิ้วมักใช้กับคนที่เดินเร็ว แต่ว่าในตอนนี้จะเป็นชนิดมาตรฐานแบบง่าย ๆ ลองดูที่รูปนะครับ 

มองเห็นลูกศรแดงกับดำไหมครับ เราเรียกมันว่าเข็มบอกทิศ ในบางแบบของ เข็มทิศ จะเป็นสีแดงกับสีขาว แต่จุดสำคัญอยู่ที่ว่าลูกศรแดงนั้นจะชี้ไปที่ขั้วแม่เหล็กโลกทางเหนือ นี่คือพื้นฐานอย่างแรกที่คุณต้องรู้ .ถ้าคุณไม่ต้องการที่จะเดินไปทางเหนือ แต่อยากจะไปทิศอื่น ก็ให้วางเฮ้าซิ่งของ เข็มทิศ บน เข็มทิศ ซึ่งจะมีสเกลอยู่ อาจจะเป็น 0 ถึง 360 หรือ 0 ถึง 400 เป็นหน่วยองศาอซิมุส (azimuth) หรือบางที่ก็เรียกว่าแบริ่ง (bearing) จะเห็นตัวอักษรแยกทิศ N,S,W,E แทนทิศ เหนือ ใต้ ออก ตก ตามลำดับ ถ้าคุณต้องการที่จะไปทางทิศเหนือ อยากไปในทิศระหว่างสองทิศใด ๆ เราก็เรียกรวมกัน เช่น ตะวันออกเฉียงเหนือ เป็นต้น ดูในภาพ ที่จะไปทางตะวันตกเฉียงเหนือ เมื่อเจอแล้วก็ให้หมุนจนทิศนั้นตรงกับลูกศรใหญ่ชี้ทางเดิน เสร็จแล้วก็วางบนมือ หมุนไปมาจนเข็มสีแดงชี้ตรงทิศเหนือ 


ซึ่งในช่วงนี้สำคัญมาก ต้องระวังไม่ให้ เข็มทิศ เคลื่อน แต่เป็นตัวเราที่หมุนเท่านั้น ปล่อยให้เข็มชี้ทิศเป็นอิสระ มันจะหมุนตามไปเอง มีมือใหม่พอสมควรที่เดินตรงข้ามเพราะเข็มอยู่ในส่วน ที่ชี้เหนือใต้ แต่ว่าเข็มสีแดงชี้ไปทางใต้ ทำให้เข้าใจผิด ปัญหาอีกอย่างที่อาจพบคือผลของแม่เหล็กที่บริเวณนั้น ถ้ามีวัสดุที่เป็นเหล็กหรือคล้ายคลึงกัน อาจจะมีผลต่อการเคลื่อนตัวของลูกศรได้นะครับ แม้แต่ตัวแม็กเย็บกระดาษยังมีผลได้เลย ดังนั้นต้องดูให้ทั่ว ๆ ว่าไม่มีอะไรที่จะมาส่งผลให้เกิดการเพี้ยนได้อยู่ใกล้ ๆ บางทีก็มาจากพื้นดินบริเวณนั้น ซึ่งอาจจะมีได้แต่โอกาสน้อยมาก เว้นแต่ไปอยู่เหนือสายแร่หรือแถวเหมืองนั่นแหละ .ทีนี้พอแน่ใจว่าได้ทิศถูกต้องก็เดินไปตามที่ลูกศรชี้ทางเดินพุ่งไปนั้นแหละ และเวลาเดิน ๆ ไป ก็ควรดูว่าเราเดินออกนอกทิศหรือไม่ โดยหมั่นสังเกตจาก เข็มทิศ บ่อย ๆ ถ้าจะให้ดีให้มองจุดหมายเอาไว้เป็นระยะ ๆ แล้วก็มุ่งไปที่นั่นโดยวิธีต่าง ๆ ตรงนี้อาจจะเดินคดเคี้ยวไปมาก็ได้ เพราะสภาพพื้นที่อาจไม่อำนวย พอถึงเป้าหมายที่เราเล็งไว้แล้วค่อยตั้งทิศใหม่ไปเรื่อย ๆ ถ้ามีแผนที่ด้วยก็เทียบกับแผนที่ไปเรื่อย ๆ

เทคนิคนี้เหมาะสมเมื่อคุณไปไหนโดยไม่มีแผนที่ ไม่รู้ด้วยว่าอยู่ตรงไหน แต่รู้ว่ามีถนน สายน้ำ หรือจุดที่คุณรู้ว่า ถ้าไปถึงก็จะไม่หลง เพียงแต่ไปให้ถูกทิศเท่านั้น ตัวอย่างเช่น ถ้าหลงป่าในเทรลเขาใหญ่ ซึ่งพบกันบ่อย ๆ โดยเฉพาะในเทรล 6 ถ้ารู้ทิศ ย่องรู้ว่าเดินไปเรื่อย ๆ จะออกถนน ไม่ใช่เข้าป่าลึกไปอีก ก็ตั้งทิศแล้วเดินไปตามทิศเป็นช่วง ๆ อย่างไรก็ตาม วธีนี้ก็ช่วยได้แค่ส่วนหนึ่ง อย่างน้อยก็ไม่ทำให้คุณ ๆ เดินวนเป็นวงกลมล่ะน่า แต่ถ้าให้ดีต้องใช้ควบคู่กับแผนที่ที่ดีครับ ถ้าคุณต้องไปเดินป่าที่ ๆ แปลกใหม่จริง ๆ ควรจะพกพาแผนที่ของกรมแผนที่ทหารไปด้วย และเมื่อใช้คู่กันระหว่างแผนที่กับ เข็มทิศ ก็ไม่ต้องกลัวหลงง่าย ๆ เลย...